Veel Nederlandse woorden hebben een Griekse oorsprong. Vaak gaat het om woorden die samengesteld zijn. Het herkennen van deze woorden kan een grote hulp en stimulans zijn om een Griekse woordenschat op te bouwen. In onderstaande tabel is een aantal van deze woorden gegeven.
Korte toelichting op het woord “asbest”
Asbest werd in de oudheid gebruikt voor lonten van zogenaamde ‘eeuwige vuren’ in heidense tempels, vanwege de eigenschap dat asbest niet brandbaar is (‘onuitblusselijk’). Het woord ἄσβεστος heeft daar haar betekenis van ‘onblusbaar, onvergankelijk’ van.
Het woord ἄσβεστος komt in het Nieuwe Testament 4 keer voor.
In het eerste geval gaat het om het kaf dat met onuitblusselijk vuur (πυρὶ ἀσβέστῳ) verbrand zal worden (Matth. 3:12, Luk. 3:17).
In het tweede geval is het de waarschuwing van Jezus dat het beter is met één hand of met één voet door het leven te gaan dan geworpen te worden “in de hel (τὴν γέενναν), in het onuitblusselijk vuur (πῦρ τὸ ἄσβεστον)” (Mark. 9:43,45).
Tabel
| Nederlands woord afgeleid uit Grieks | Grieks woord 1 | Nederlands woord 1 | Grieks woord 2 | Nederlands woord 2 | Vertaling Griekse woord(en) |
|---|---|---|---|---|---|
| agrarisch, agrariër | ἀγρος, ὁ | veld, akker | |||
| asbest | ἄσβεστος | onblusbaar, onvergankelijk | |||
| auto | αὐτός | hij, zij, het, zelf | |||
| autograaf | αὐτός | zelf | γράφη, ἡ | (ge)schrift, Schrift | zelf (eigen) geschrift |
| autonoom | αὐτός | zelf | νόμος, ὁ | wet | zelf tot een wet |
| baptist | βαπτίζω | onderdompelen, baden, dopen | doper | ||
| blasphemie | βλασφημία, ἡ | godslastering | |||
| catalogus | καθά | zoals, gelijk | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | gelijke woorden |
| catastrofe | κατά | naar beneden, omlaag, ten nadele van | στρέφω | draaien, wenden, (om)keren | ten nadele van wenden |
| charisma | χάρισμα, τό | gift | |||
| chiropractor | χείρ, ἡ | hand | πρᾶγμα, τό | daad, feit | daad met de hand |
| Decaloog | δέκα | tien | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | Tien woorden, tien geboden |
| didactisch | διδάσκαλος, ὁ | onderwijzer | |||
| duo | δύο | twee | |||
| dynamo, dynamisch, dynamiet | δύναμις, ἡ | kracht | |||
| eschatologie | ἔσχατος | laatst(e) | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | leer van de laatste (dingen) |
| filosofie | φίλος, ὁ | vriend | σοφία, ἡ | wijsheid | vriend van de wijsheid |
| fotografie | φῶς, τό | licht | ἡ γράφη | (ge)schrift, Schrift | het schrijven van licht |
| geografie | γῆ, ἡ | aarde | ἡ γράφη | (ge)schrift, Schrift | beschrijving van de aarde |
| kakofonie | κακός | slecht | φωνή | stem, geluid | slecht geluid |
| logo | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | |||
| logopedie | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap | παιδεία, ἡ | opvoeding, lering | opvoeding van/door/met het woord |
| mega- | μέγας | groot | |||
| monoloog | μόνος | alleen, enkel | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | alleen het woord (hebben) |
| monotheïsme | μόνος | alleen, enkel | θεός, ὁ | God, god | God alleen |
| pantheïsme | πᾶς | alle, elke | θεός, ὁ | God, god | god in alle (dingen) |
| parallel | παρά | naast | ἀλλήλων / ἄλλος | elkaar / ander | naast elkaar, naast (de, een) ander |
| pragmatisch | πρᾶγμα, τό | daad, feit | |||
| proto- | πρῶτος | eerst(e) | |||
| psychologie | ψυχή, ἡ | adem, leven, ziel | λόγος, ὁ | woord, Woord, boodschap, leer | leer van de ziel |
| Rhododendron | ῥοδέα (niet in NT) | rozenstruik | δένδρον, τό | boom | rozenboom |
| synthese | σύν | met, samen | τίθημι | zetten, plaatsen, leggen | samen zetten, plaatsen |
| theologie | θεός, ὁ | God, god | ὁ λόγος | woord, Woord, boodschap, leer | Woord van God |
| theosofie | θεός, ὁ | God, god | σοφία, ἡ | wijsheid | wijsheid van god |